Test: Yamaha E01 A1 (juli 2023)

Ook Yamaha probeert elektrisch en komt met de 'E01'. Deze elektrische motorscooter is ongelijk gelijk aan een 125cc-motorscooter met verbrandingsmotor. In 2022 is deze motorscooter als concept gelanceerd en dus nog niet in productie. In Japan is er zelfs een apart lease-programma, waar 100 deelnemers de motorscooter 3 maanden kunnen leasen, om te ondervinden wat elektrisch rijden is. Bij de Yamaha-importeur in Nederland stond de E01 vorig jaar al in de werkplaats, maar mocht alleen personeel er op rijden en werd deze een keer kort uitgeleend bij een wielerwedstrijd. Dit jaar mag deze als demo ingezet worden voor de pers en die kans laat ik me niet ontnemen. Hoe vaak kan je op iets rijden wat nog niet officieel in productie is en waarvan je op het moment dat je er op aan het sturen bent, de enige in Nederland bent? Veel unieker gaat het niet worden! De E01 belooft 104 km ver te komen bij een gemiddelde snelheid van 60 km/u, dus eens zien wat daar van over blijft met een stevige Hollandse jongen op het zadel. Ook bij elektrisch telt natuurlijk elke kilo.

Overigens zie je op de foto's de Yamaha E01 naast een Allego-snellader staan. Hoewel de E01 wel via AC vrij snel kan laden, kan je de E01 niet op deze laadpaal aansluiten, omdat je de geïnstalleerde AC-laadkabel niet aan kan sluiten op de E01. Toch vond ik 'm leuk voor op de foto. Juist die geïnstalleerde laadkabels laten het lijken op een traditionele pomp.

Uiterlijk

Op het eerste opzicht doet de Yamaha E01 mij erg denken aan mijn eigen Yamaha NMAX 155. Kijk je er wat langer naar, dan merk je toch wel op dat de E01 eigenlijk best zijn eigen futuristische smoeltje heeft. De koplampen doen mij denken aan de Yamaha R1. Tijdens het rijden brandt er maar één van de twee, de ander is voor grootlicht. Een motorscooter heeft zelden een spectaculair uiterlijk en dat geldt eigenlijk ook voor de E01. Hoeft ook niet, een motorscooter is er om je van A naar B te brengen, niet om te showen. Waar bij een motorscooter het motorblok deel uitmaakt van de achterwielophanging, heeft de E01 een achterbrug. Dat is even anders! Een riem drijft het achterwiel aan, in plaats van een snaar zoals bij een traditionale motorscooter, maar ook met riem geen gesmeer zoals je dat bij een ketting moet doen. Gebruiksgemak, dat moet je hebben met de E01. De zithouding is rechtop en het zadel zit eigenlijk precies goed, niet te hard, niet te zacht. Maar op het moment dat je last van je billen zou krijgen, ben je toch al lang afgestapt vanwege een lege accu. Een hele dag in het zadel lukt namelijk niet. Onder het zadel is er wat ruimte voor spullen, maar als je de vrij grote portable lader meeneemt, is er vrijwel geen ruimte meer over onder het zadel. Zou je op kunnen lossen met een eventueel later te leveren topkoffer. Daarnaast kan je nog een kleinigheidje kwijt in de twee niet afsluitbare vakjes in de voorkuip. In het linkervak zou een smartphone passen, rechts zeker niet. Rechts is wel een 12v-aansluiting aanwezig om elektronica op aan te sluiten. Dit mag wat mij betreft tegenwoordig wel USB zijn.

Net als de nieuwste NMAX, is de E01 ook voorzien van een keyless contactslot. Je laat de sleutel in je broekzak en kan via een knop de motorscooter van het stuurslot afhalen en de motorscooter starten. Onder de knop van het contactslot bevinden zich nog twee knoppen, eentje om het zadel te openen, de ander om de laadklep aan de voorkant te openen. In de E01 huist een accu van 4,9 kWh. Dat is niet heel erg groot, maar dat betekent ook dat de accu zo vol kan zijn, mits je de juiste lader gebruikt. Yamaha levert 3 laders. Tenminste, als de E01 in productie gaat. Verlichting op de E01 is rondom LED.

De motorscooter is behoorlijk af en voor mijn gevoel gereed voor productie, maar net als bij de NMAX zou ik het voorspatbord aan de achterzijde iets langer door laten lopen. Er komt nu nog veel spray en dus vuiligheid van het wiel af naar achter, wat ook weer bij een ventilator voor de batterij naar binnen komt. Dat kan misschien een keer problemen geven. Hoe het inwendig zit weet ik niet, maar ik ben meer van het voorkomen dan genezen. Voor de NMAX heb ik toen een verlengstuk gekocht op AliExpress en gemonteerd. Dat scheelt veel troep en poetsen.

Cockpit

De E01 is voorzien van een prima afleesbaar LCD-display met diverse informatie zoals snelheid, batterijniveau (opgedeeld in blokjes van 10%), rijmodi (Standard, Eco, Power en R), de kilometerstand en één tripmeter. Die R zou een achteruitrijstand moeten zijn, waarmee je met 1 km/u naar achter kan rollen. Mij lukte het niet. Naar voren werd geblokkeerd, maar naar achter ging ik ook niet automatisch. Waarschijnlijk zal ik die functie niet helemaal hebben begrepen. Met een knop op de linkerstuurhelft kan naast het switchen tussen rijmodi, ook nog door informatie scrollen als hoeveel % batterij er nog resterend is en wat de te verwachten afstand is die nog over haalbaar is. Uiteraard blijft de cockpit dit updaten naar je rijstijl en hoe vaak je eventueel afremt om de accu weer op te laden. Ook is er een GPS-optie aanwezig, maar dit werkt alleen in Japan en gaat in combinatie met een ingebouwde simkaart. Deze CCU (Communication Control Unit) geeft periodiek informatie door zoals lokatie en route-informatie aan een server bij Yamaha. Lijkt mij persoonlijk niet wenselijk, maar het is een concept, dus voor nu niet belangrijk om daar verder wat over te zeggen.

Boven het display is nog een LED-balkje zichtbaar, die aangeeft of de motor gereed is om te rijden. Links en rechts van het LCD-display nog de nodige waarschuwingslampjes. Meer heb je niet nodig om van A naar B te komen en al helemaal niet op een motorscooter die gemaakt is voor gebruik in de stad. De spiegels op de E01 geven goed zicht naar achter en blijven uiteraard trillingsvrij zonder brandstofmotor onder de billen.

Geruisloos deelnemen aan het verkeer

De E01 maakt gebruik van een luchtgekoelde borstelloze DC-motor en een niet-verwisselbare accu. De motorscooter moet vergelijkbaar zijn met een 125cc-motorscooter, maar de interne naam bij Yamaha is 'ETS110', wat waarschijnlijk eerder refereert naar 110cc. Na een week ermee te hebben gereden is mijn conclusie dan ook dat dit eerder gelijkend is aan een 110cc, dan aan een 125cc motorscooter. Dit met de Suzuki Address 110 in gedachten, die ik een aantal jaar geleden nog in bezit had.

Het motorblok produceert maximaal 8.1 kW (11 pk) en 30 Nm koppel. Het koppel zou ongeveer gelijk moeten zijn aan dat van een 300cc motor, maar zo voelt het niet als je er mee stuurt. Waarschijnlijk komt het door dat de motorscooter maar 11 pk heeft, maar 30 Nm koppel voelt bij een benzinemotor sneller aan. Mogelijk ook omdat je dan ook meer pk's hebt dan wat de E01 te bieden heeft. De Lithium-ion accu heeft een capaciteit van 4.9 kWh (87,6v * 56,3 Ah / 1000). Met een elektriciteitsprijs van 40 eurocent, zou een volle tank dus net geen 2 euro kosten. Daar kan je dus volgens Yamaha 100 km ver mee komen en zou daarmee ongeveer drie keer zuiniger zijn dan mijn Yamaha NMAX 155.

Als ik de E01 oppik bij de importeur in Schiphol-Rijk, vraag ik mij serieus af of ik Amersfoort kan bereiken op een volle accu. De afstand is bijna 60 km, maar daar zitten flinke stukken met 80 km/u tussen. De E01 kan 104 km ver komen op een accu, maar dan wel bij 60 km/u max en hoeveel woog de testpersoon? Ik weeg ongetwijfeld meer, namelijk 100 kilo zonder motorkleding. Ik ga de E01 dus gebruiken waar deze niet voor is bedoeld, want de E01 is eigenlijk perfect geschikt voor in de stad en niet zo zeer voor dit soort wereldreizen.

Rijden op de E01 is een erg prettige ervaring. Sowieso is elektrisch rijden leuk, als je het nog nooit hebt gedaan moet je het gewoon een keer doen. Ook als je fel tegen bent. Gewoon om te zien wat het is. Om 'm te starten knijp je de rem in en druk je op de startknop. Je hoort natuurlijk niets, maar boven de cockpit gaat de LED-balk groen branden en weet je dat de E01 klaar is om te rijden. Gas geven en rollen maar! Het is stil (motorgeluid is ook mooi, maar soms stil rondrijden ook) en ook door een gebrek aan trillingen, heb je bijna het idee dat je over de weg aan het zeilen bent. Omdat je geen trillingen van het blok voelt, geven de banden wel beter feedback door op wat voor type wegdek je rijdt en zo merk je wel op dat asfalt niet altijd zo glad als een biljartlaken is. De E01 maakt een stuk minder geluid dan bijvoorbeeld de Zero FXE en daarom blijft het wel opletten bij fietsers en wandelaars. Als ze zich voortbewegen in het verkeer met koptelefoon of airpods in, dan ben je op een gewone motor al slecht hoorbaar, laat staan als je op een elektrische motor(scooter) rijdt. Dan horen ze je compleet niet. De E01 rijdt eigenlijk los van het elektrische, niet anders dan een gewone motorscooter. Lekker simpel 'gas' geven, sturen en remmen. Je hoeft je niet druk te maken over de koppeling en versnellingen. Voor woon-werk dus prima inzetbaar en voor woon-werk geef ik zelfs de voorkeur voor een motorscooter in plaats van een motor.

De E01 heeft zoals ik bij het stuk over de cockpit al aangaf drie rijmodi. Met Standard (11 pk @ 5.000 tpm, 24,5 Nm @ 1.500 tpm) trekt de motorscooter vrij vlot op, maar heeft tot 20 km/u wel een aardige dip in vermogen en dat maakt het twijfelachtig om naar voren te rijden bij de verkeerslichten. De motor trekt vervolgens rustig door tot 104 km/u, waar de snelheid er eigenlijk boven de 75-80 km/u uit gaat en het blok je langzaam aan richting de top trekt. In de Power-mode (11 pk @ 5.000 tpm, 30,2 Nm @ 1.950 tpm) is de dip tot 20 km/u afwezig, trekt de E01 een stukje vlotter op en kan je wel naar voren kruipen bij de verkeerslichten. Wel is de koek ook weer een beetje op bij 75-80 km/u en loopt het blok rustig door tot de topsnelheid die gelijk is aan die van Standard.

Een stukje snelweg kan je met die 104 km/u (97 km/u op GPS) nog wel pakken, maar dan echt alleen als je er één of twee afritten verderop af moet, waarbij die niet te ver liggen van het stuk waar je er op komt. Het blijft een stadsscooter en de procenten kunnen er rap af gaan op de snelweg, net als bij andere elektrische motoren in het lagere prijssegment. In Eco-mode (7,3 pk @4.500 tpm, 21,4 Nm @ 1.500 tpm) trekt de E01 langzaam op, maar nog vlot genoeg voor in de stad om mee te komen met het verkeer. De topsnelheid is in Eco-mode beperkt tot 70 km/u, maar de actieradius gaat er wel op vooruit.

De E01 kan ook regenererend remmen. Dit wil zeggen dat als je het gas los laat, dat de accu dan oplaadt en de motorscooter laat afremmen. Waar de BMW CE 04 zo stevig aan regeneratie doet en je bijna de remmen er niet bij hoeft te pakken, moet je bij de E01 echt wel de remmen erbij gebruiken. Zo stevig remt deze niet af bij het loslaten van het gas. Wel laadt de accu weer bij, zodat de actieradius verlengd kan worden bij rustig rijden en geregeld op tijd van het gas af.

Door de E01 op Standard te laten en rustig aan met het verkeer mee te rijden, heb ik Amersfoort bereikt met nog 23% over en zo'n 15 kilometer resterend. In de praktijk met andere ritjes kom ik met een relatief rustige maar niet al te langzame rijstijl uiteindelijk uit op 80 kilometer op een accu met een mix van 50 km/u en 80 km/u wegen en alles wat daar tussen zit. Weeg je minder dan ik, dan kan je er nog wel meer kilometers uit persen. Blijf je alleen in de stad rijden, dan zou zelfs ik nog wel die 100 km op een accu aan kunnen tikken. Voor woon-werk zou ik dus tot 35 kilometer enkele reis durven te overwegen, overigens dan wel zonder snelweg. Met koud weer moet je er rekening mee houden dat de capaciteit van de accu afneemt en je minder ver kan rijden. Vandaar mijn grens van 35 kilometer enkele reis. Als je op je werk kan opladen, kan je je reisafstand nog ietsje uitbreiden, maar als je een keer vanwege een noodsituatie naar huis moet, dan kan je niet zeggen dat je eerst nog even moet laden...

De vraag is alleen of je zo'n E01 wel wil gebruiken voor grotere afstanden. In de stad perfect, daarbuiten kan het, maar er zijn elektrische motoren en motorscooters die daarvoor geschikter zijn door of net wat meer vermogen of een grotere actieradius. Uiteindelijk kan ik dus persoonlijk 80 km ver komen met een 4.9 kWh accu. Omgerekend heb ik 6,125 kWh nodig om 100 km ver te komen. Met een elektriciteitsprijs van € 0,40, kom ik dus uit op € 2,45 per 100 km. Mijn NMAX doet ongeveer 1 op 35, wat neerkomt op 2,85 liter brandstof om 100 km ver te komen met mijn NMAX 155. Ik tank altijd E5, dus 2,85 L x € 2,20 = € 6,27. De E01 is toch ruim 2,5x goedkoper wat dat betreft. In de conclusie hierover meer.

Nu nog het laden. De E01 kan je op drie manieren laden. Via de portable lader, die je standaard bij de E01 krijgt. Dit is een flink grote 400 watt lader met 230v-stekker die je in een willekeurig stopcontact kan steken. Met een simpel rekensommetje begrijp je dat het laden met deze lader al snel tussen de 12 en 14 uur bezig bent om de accu te laden. De vrij luide ventilator zit aan de onderzijde, waardoor ik met het warme weer besluit om de lader op de zijkant te leggen, zodat de hitte sneller weg kan. Jammer dat deze lader maar 400 watt is. Het laden duurt onnodig lang. Bij BMW vond ik de standaard lader al langzaam en die kon met 2300 watt laden. Bij deze moet ik die conclusie intrekken. De enige reden waarom ik zou kunnen begrijpen waarom de lader maar 400 watt is, is omdat je dan geen rekening hoeft te houden met wat er nog meer op een willekeurige groep waar je 'm op aansluit, is aangesloten. Zou je zo'n BMW-lader op een groep zetten waar ook de wasdroger op zou draaien, dan klapt de stop er uit. Bij deze trage Yamaha-lader met maar 400 watt, zou je 'm probleemloos op de groep van de wasdroger kunnen zetten. Toch heb ik liever een wat krachtigere lader voor onderweg.

Yamaha biedt ook nog een thuislader aan (als de E01 in productie zou zijn), die je kan monteren op de muur. Met deze lader is de E01 in ongeveer 5 uur geladen. Met de snellader (laadpaal) kan de E01 van 0% naar 90% in 1 uur. Hiervoor kan je de Yamaha aansluiten op een AC-laadpaal in de buurt, of zelf zo'n paal aanschaffen bij Yamaha. Het nadeel van de E01 is dat Yamaha een eigen stekker heeft ontwikkeld en je dus niet een willekeurige Type2(AC)-stekker kan gebruiken. Marketingtechnisch heel slim, maar even een Type2-kabel 'goedkoop' (ze zijn nog best prijzig!) op internet aanschaffen is er niet bij. De E01 is extreem goed inzetbaar met zo'n snellader. Aan de andere kant als je 'm echt alleen voor in de stad gebruikt, hoef je 'm niet elke dag te laden en doe je dat wellicht maar een keer per week. Dan maakt het weinig uit dat het ruim 12 uur duurt. Dagelijks wil je niet 12 uur laden en is het dus raadzaam om minstens thuis zo'n normale lader aan de muur te hebben, want 5 uur is ook prima te doen.

Onderhoud is elke 6.000 km of jaarlijks nodig. Motorolie hoef je niet te wisselen (met uitzondering van het kleine beetje olie voor de eindaandrijving, elke 12.000 km), kleppen hoeven evenmin gesteld te worden. Wel moet de motor nagelopen worden en ook de riem moet worden gecontroleerd. De onderhoudskosten hoeven zeker niet hoog te zijn bij de E01 en dat is wel een voordeel ten opzichte van een gewone motorscooter. Ook betaal je voorlopig nog geen wegenbelasting, maar vanaf 2025 mag je daar ook voor gaan betalen. Bij de motor betaal je één bedrag wat per provincie nog kan verschillen, maar je betaalt niet per kilo, zoals je dat bij auto's doet. Vanaf 2026 moeten de bezitters van elektrische auto's flink gaan betalen, want dit soort auto's zijn geen lichtgewichten. De E01 weegt overigens maar 158 kg, dus mochten ze bij de motoren ooit switchen naar betalen op basis van gewicht, dan ben je nog steeds voordelig uit.